Cảm xúc có lẽ là thứ mà con người hơn hẳn các loài động vật khác. Một người đang vui có thể bỗng chốc chuyển sang trạng thái buồn bã chỉ vì nghĩ lại (hoặc nghĩ đến) một việc không mong muốn. Một trong số những cảm xúc phức tạp của con người là : Hỷ, Nộ, Ái, Ố. Bạn đã từng nghe qua? Nếu bạn chưa hiểu Hỷ, Nộ, Ái, Ố là gì, vui lòng đọc tiếp.
Hỷ, Nộ, Ái, Ố Là Gì?
Tuy đây là bốn từ Hán Việt đơn, mỗi từ nói đến cảm xúc khác nhau nhưng mọi người thường xuyên sử dụng bốn từ đơn này như một cụm từ để nói đến trạng thái cảm xúc của con người.
Trong đó:
Hỷ nghĩa là vui mừng, hoan hỷ
Nộ nghĩa là tức giận, bực tức (Ví dụ: Nổi cơn thịnh nộ)
Ái nghĩa là yêu thương, yêu mến (Tình ái)
Ố nghĩa là thù hận, căm ghét mức độ thậm tệ.
Ghép lại khi người ta sử dụng 4 từ này cùng lúc thường để chỉ những cảm xúc khó kiềm chế của con người. Đạo Phật thường sử dụng bốn từ này cùng với Ai, Lạc Dục cũng để khuyên mọi người kiểm soát được tâm tư, từ đó dần có được tâm hồn tĩnh lặng.
Bạn đã từng buông lời trách mắng, nhiếc móc người khác chỉ vì cơn giận dữ thoáng qua? Bạn từng yêu ai say đắm qua một ánh nhìn nhưng không hề biết được bản tính của người kia? Tất cả những cảm xúc nhất thời, nếu ta không làm chủ được chúng đôi khi dẫn đến hậu quả khôn lường.
Không chỉ đạo Phật. Thực tế ngày nay việc làm chủ được cảm xúc trở thành một trong những yếu tố then chốt để một người có thể đạt được thành công trong cuộc sống.
Làm Thế Nào Để Kiểm Soát Được Hỷ, Nộ, Ái Ố
Hiện nay có hàng ngàn khóa học khác nhau, của những giảng viên khác nhau đang giảng dạy vấn đề này cho rất nhiều người. Tôi nghĩ nếu các bạn có thời gian và điều kiện kinh tế, các bạn hoàn toàn nên học các khóa học này. Một người làm chủ được cảm xúc thì đã tiến một bước rất dài trên con đường hoàn thiện chính mình rồi.
Trong khuôn khổ bài viết này, tôi sẽ nêu lên một vài cách kiểm soát được cảm xúc, từ đó tạo bước đệm để thành công hơn trong cuộc sống vốn dĩ khó khăn và phức tạp này.
Luôn lạc quan
Tại sao tôi đề cập đến đức tính này đầu tiên? Lý do là cảm xúc tiêu cực của chúng ta thường đi kèm với hành động bộc phát, không chuẩn mực dẫn đến hậu quả đôi khi khó có thể khắc phục được.
Khi bạn vui (hỷ) thì bạn thường chia sẻ niềm vui cũng như đối xử tốt với người khác. Điều này phần lớn đem lại hành động tốt đẹp. Nhưng chỉ là “phần lớn”. Bởi cảm xúc khi quá vui, quá phấn khích cũng có thể tạo ra hậu quả không mong muốn. Bạn đã từng thấy một người trong men say, vui vẻ phấn khích mà làm những việc bình thường họ không bao giờ làm? Người trúng số độc đặc với niềm vui sướng tột độ chi tiêu bạt mạng? Một người khi có được một thứ gì đó yêu thích liền mặc kệ mọi người xung quanh?…
Vậy làm sao để lạc quan? Lại là một câu hỏi mà câu trả lời dài bất tận. Với cá nhân tôi, mỗi khi tôi cảm thấy nản chí hoặc buồn phiền, tôi thường nhớ đến các câu sau:
….
Có thể việc này hiệu quả với tôi, nhưng không hiệu quả với bạn. Bạn có thể chia sẻ cùng tôi để tôi bổ sung vào bài viết này nhằm giúp đỡ mọi người có thêm tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
Cố gắng hít thở 5 giây, nghĩ đến hậu quả trước một hành động nào đó
Cá nhân tôi nghĩ đây là một phương pháp hiệu quả nhất để kìm chế cảm xúc dễ bộc phát khi bực bội, giận giữ (Ố). Hậu quả khôn lường của những hành động khi tức tối, căm hận chắc hẳn không cần nói ra bạn cũng hiểu. Chỉ đơn giản là hít thở 5 giây, vừa đủ để làm tinh thần lắng một chút, đủ thời gian để mường tượng một kết quả không mấy tốt đẹp. Cách này vô cùng hiệu quả đấy.
Phán đoán dựa trên thời gian tiếp xúc và hành động của người khác
Việc phán đoán này cần có thời gian cũng như cách thức mà bạn đánh giá một con người. Vì vậy biện pháp này không phù hợp với kiềm chế cơn nóng giận (thường là bộc phát tức thì) mà nó phù hợp với việc đánh giá một người tốt hay không. Từ đó bạn sẽ đưa ra cách ứng xử hợp lý. Yêu với những người xứng đáng và tránh xa những kẻ xấu tính. Nếu bạn đã nhìn nhận chính xác một con người là bạn đã có thể đưa ra phương pháp ứng xử với người đó. Từ đó bạn có thể tránh được những điều không mong muốn có thể xảy ra sau này.
Dành tình yêu thương cho tất cả mọi người
Bạn có thấy ý này mâu thuẫn với ý trên? Đúng là nó rất mâu thuẫn nhưng lại hoàn toàn hợp lý. Lý do là việc bạn cảm hóa được một người xấu trở nên tốt đẹp khá khó khăn. Đó không chỉ nhờ vào tình yêu thương để cảm hóa được. Để là được điều đó ngoài tình yêu thương bao la, cần có một lòng kiên trì cũng như kỹ năng thấu hiểu người khác. Và thực tế là điều này không phải ai cũng làm được. Tuy nhiên bạn cần thử.
Ban phát, chia sẻ tình yêu thương với tất cả mọi người (cả người bạn yêu và người bạn ghét) là một đức tính cao quý nhất của nhân loại. Ở đâu có tình yêu thương, ở đó có ấm no, hạnh phúc và hòa bình. Điều thần kỳ cũng chỉ xảy ra khi nơi đó có tình yêu thương.
Cải thiện tư duy, bồi dưỡng nhân cách
Tình yêu thương đôi khi chưa đủ. Tình yêu thương có thể đặt không đúng chỗ có thể gây nên tai họa. Muốn yêu thương đúng chỗ, đúng cách bạn cần có một tư duy, một suy nghĩ đúng đắn. Bạn có thể giúp đỡ một người làm việc gì đó, nhưng bạn có thể bạn đang tiếp tay cho một hành động xấu (mặc dù bạn không mong muốn). Điều này xảy ra khi tình yêu thương vượt qua sự hiểu biết.
Đặt mình vào vị trí của người khác
Có một câu chuyện thế này.
Một người phụ nữ là bạn của tôi có một đứa con trai tự tử. Tinh thần của cô ấy hoàn toàn bị tàn phá. Cô ấy là người phụ nữ tuyệt vời nhất mà tôi biết và là một trong những người mẹ tuyệt vời nhất mà tôi đã gặp. Cô ấy thật phi thường, và không còn nghi ngờ gì nữa, việc đã xảy ra với cô ấy thật bi thảm và đau lòng.
Người phụ nữ này chia sẻ rằng vài ngày sau khi con trai tự tử, cô phải đến cửa hàng để mua một vài đồ lặt vặt. Cô ấy đem khuôn mặt buồn bã, bộ dạng tồi tệ đó vào cửa hàng. Khi cô đến cửa hàng, cô thấy mọi người xung quanh vui vẻ nói chuyện và hối hả mua hàng. Cô nói rằng với tất cả khả năng của mình, cô chỉ muốn hét lên với tất cả mọi người: Tất cả dừng lại và im đi! Các người có biết điều gì đã xảy ra với tôi hay không? Các người không biết rằng con trai tôi đã chết hay sao? Tại sao các người còn cười đùa và vô cảm như vậy?
Kết Luận
Qua câu chuyện này bạn nhận ra điều gì? Có phải đã từng có lần bạn lấy cảm xúc của mình để đối xử với người khác? Bạn nhìn thế giới với con mắt của cảm xúc, lý trí chỉ của riêng bạn mà thôi? Bạn thấy bạn đang đúng hay sai? Câu trả lời tôi để dành cho chính bạn.
Tác giả: Việt Hoàng
Link bài viết gốc Copy link https://goctomo.com/hy-no-ai-o-la-gi/
